Słowo pranajama pochodzi z sanskrytu i składa się z dwóch części: prana, co oznacza “życiową energię” i jama, co oznacza “kontrolę” lub “wolę”. Pranajama jest praktyką kontrolowania oddechu, aby zwiększyć świadomość i kontrolę nad praną w naszym ciele. W pranajamie, oddychanie staje się świadomym procesem, a poszczególne techniki oddechowe są wykonywane z precyzją i intencją oraz według ustalonych schematów.
Podczas normalnego oddychania wykonujemy około 12-16 oddechów na minutę. Podczas pranajamy średnio-zaawansowany adept jogi jest w stanie wykonać trzy-cztery oddechy w ciągu minuty. A więc w trakcie pranajamy świadomie zmniejsza się częstotliwość oddechu, zwiększając jednocześnie jego długość. Ten proces sprzyja zwolnieniu i wyciszeniu myśli oraz stanowi doskonały wstęp do medytacji.
“Poprzez utrzymanie stanu kontemplacji w trakcie miękkiego i stabilnego wydechu oraz pasywnego zatrzymania po wydechu pranajama jest środkiem dla redukowania poruszeń umysłu”
Jogasutry, rozdz. I, sutra 34
- Redukcja stresu i lęków
Pranajama ma działanie uspokajające na układ nerwowy. Poprzez kontrolę oddechu, możemy wpływać na aktywację układu parasympatycznego (odpowiadającego za stan relaksu, regeneracji) pośrednio – dzięki pracy przepony. Świadoma praca przepony podczas oddechu oddziałuje na przechodzące przez nią najdłuższe nerwy ludzkiego organizmu – nerwy błędne. Pranajama, szczególnie techniki oddechu głębokiego i spowolnionego, pomaga w redukcji poziomu kortyzolu (hormonu stresu), a tym samym zwiększenie w organizmie poziomu hormonu DHEA. To przynosi uczucie głębokiego spokoju i relaksu.
- Poprawa funkcji układu oddechowego
Regularna praktyka pranajamy prowadzi do poprawy wydolności naszego układu oddechowego. Wówczas wzmocnieniu ulegają mięśnie oddechowe oraz zwiększa się pojemność płuc. Praktyka ćwiczeń oddechowych doskonale sprawdza się w profilaktyce chorób układu oddechowego, m. in. w łagodzeniu objawów astmy, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i innych schorzeń związanych z oddychaniem.
- Zwiększenie energii i witalności
Pranajama wpływa na przepływ prany, czyli życiowej energii w naszym ciele. Poprzez odpowiednie techniki oddechowe, możemy zwiększyć dostęp do tej energii i poprawić jej przepływ. Regularna praktyka pranajamy może zwiększyć naszą energię, witalność i wytrzymałość. Może to również pomóc w zwalczaniu uczucia zmęczenia, pobudzić umysł i podnieść nastrój.
- Poprawa koncentracji i jasności umysłu
Pranajama ma również korzystny wpływ na umysł. Świadome oddychanie i kontrola oddechu wpływają na naszą zdolność do skupienia i koncentracji. Poprzez pranajamę, możemy uspokoić umysł, zwiększyć jasność myśli i poprawić zdolność do skupiania się na jednym zadaniu. To ma znaczenie zarówno w praktyce medytacji, jak i w naszym codziennym życiu.
Praktyka pranajamy powinna być podejmowana z odpowiednią wiedzą i świadomością. Zaleca się naukę pranajamy pod okiem doświadczonego instruktora jogi, który będzie w stanie poprowadzić Cię przez różne techniki oddechowe i dostosować je do Twoich indywidualnych potrzeb.
Regularna praktyka pranajamy pozwala nam odkryć moc oddychania i czerpać wiele korzyści płynących z kontroli prany w naszym ciele. To umiejętność, która może wprowadzić nas w głębsze zrozumienie siebie i naszego otoczenia, przynosząc równowagę, spokój i rześkość dla ciała, umysłu i ducha.